Inwoners melden zich bij het Buurtteam, daar wordt vervolgens geïnventariseerd hoe buurtteammedewerkers, schulddienstverleners, sociaal raadslieden en eventueel financieel vrijwilligers, de inwoners het beste kunnen helpen met hun financiële problemen.
De Armoedecoalitie Utrecht is een samenwerkingsverband dat in 2008 is opgericht met een groot aantal maatschappelijke organisaties, initiatieven en belangenbehartigers. Het doel is om de positie van financieel minder draagkrachtigen te verbeteren en sociale uitsluiting tegen te gaan.
Op welke vraag of behoefte geeft dit praktijkvoorbeeld antwoord?
Deze integrale samenwerking in de wijken in gemeente Utrecht is tot stand gekomen om een zo laagdrempelig mogelijke dienstverlening tot stand te brengen.
Zowel in de wijken als op stedelijk niveau zijn er allerlei vormen van samenwerking rondom het thema armoede en schulden. Initiatieven op het gebied van armoede werkten voorheen apart van elkaar; dat maakte de aanpak van armoede minder slagkrachtig. Daarom is de Armoedecoalitie in Utrecht opgericht. Het doel van de Armoedecoalitie is om de dienstverlening aan mensen in armoede en schulden te verbeteren, door samenhang in het werkveld rond armoede te creëren, vernieuwende initiatieven te nemen en aandacht te vragen voor armoede in de wijken.
Armoede en financiële problemen zijn een moeilijk onderwerp; er is bij gezinnen een drempel om over financiën te beginnen. Uit onderzoek blijkt de impact die armoede generatie op generatie kan hebben en de stress die het veroorzaakt. Door die informatie met samenwerkingspartners te delen ontstaat meer bewustzijn; hoe kunnen betrokken partijen de signalen eerder en beter op tafel krijgen en de dienstverlening zo inrichten dat het helpt.
Het doel van de aanpak van Buurtteams Utrecht is te komen tot een effectieve invulling van de schulddienstverlening, door samen te werken met partners in de nabijheid van inwoners. Dit zien de Buurtteams als de sleutel tot succes.
Stedelijk wordt het onderwerp armoede onder de aandacht gebracht en bespreekbaar gemaakt met samenwerkingspartners o.a. in de Armoedecoalitie.
Hoe werkt het?
Inwoners melden zich bij het Buurtteam, omdat dit team integraal kan kijken welke hulp een inwoner nodig heeft. Vaak staan schulden niet op zichzelf: meestal spelen er ook andere problemen. Met deze werkwijze sluit de samenwerking aan bij het zorgmodel in Utrecht. Daarnaast wordt de drempel om hulp te zoeken verlaagd door de hulp in de wijk bij het Buurtteam te organiseren.
Op het moment dat iemand met schulden zich meldt, plant een buurtteammedewerker een gesprek in bij schulddienstverlening en is er meteen een drie-gesprek. Dat maakt de dienstverlening heel laagdrempelig. Dit geldt ook voor de sociaal raadslieden. Het is als één team georganiseerd, deze professionals doen ook casuïstiek met elkaar. Zo kan het onderwerp armoede vanuit verschillende hoeken worden benaderd. Er wordt door alle partners aandacht besteed aan stress sensitief werken. De professionals brengen de invalshoeken bij elkaar met de gedachte de inwoner duurzaam vooruit te helpen, niet alleen brandjes te blussen. Die gezamenlijkheid werkt heel goed.
Op het stress sensitief werken wordt stedelijk nog geïnvesteerd. Daarnaast worden de mogelijkheden voor vroegsignalering uitgevoerd. Door samen te werken met onder andere gemeente, woningbouwverenigingen, energieleveranciers, zorgverzekeraars wordt er in gezamenlijkheid vroegtijdig contact opgenomen met inwoners om ondersteuning te bieden bij de financiële zorgen en/of problemen.
Met wie wordt samengewerkt?
In het schulddienstverleningsproces zijn de belangrijkste samenwerkingspartners voor het Buurtteam: sociaal raadslieden, schulddienstverleners en de (financieel) vrijwilligers.
Als het gaat om het bespreekbaar maken en signaleren van armoede en financiële zorgen, zijn op wijkniveau de partners als scholen, JGZ, leerplicht en huisartsen belangrijk.
Als het gaat om het stedelijke gesprek over armoede is de Armoedecoalitie een belangrijk netwerk waar Buurtteams Utrecht bij aangesloten is. De coalitie heeft een kerngroep, een stuurgroep en werkgroepen. De coalitie ontwikkelt overkoepelend beleid, de uitvoering is aan de organisaties zelf. De partners uit het werkveld brengen in de verschillende groepen signalen uit de praktijk bij elkaar. Daarnaast wordt informatie uitgewisseld, zoals actuele inzichten uit onderzoek. De gemeente zit ook aan tafel en neemt mee wat uit de praktijk naar voren komt. De uitwisseling leidt tot een vergroot bewustzijn van signalen van armoede en optimalisering van de dienstverlening van de betrokken partijen.
Wie is de doelgroep en was deze betrokken bij de ontwikkeling. Zo ja, hoe?
De doelgroep: mensen in armoede en met schulden. Wanneer deze mensen in begeleiding van het Buurtteam komen, worden zij tussentijds en achteraf bevraagd op hun ervaringen met het Buurtteam. Zo worden inwoners betrokken bij de voortgang en verbetering van de schulddienstverlening. Bij de Buurtteams is een aantal ervaringsdeskundigen in dienst, zij sluiten ook aan bij de verschillende lagen van de Armoedecoalitie. Er is een platform van kwetsbare jongeren die ook deelnemen aan vergaderingen van de coalitie. Het is een samenwerkingspartner van de Armoedecoalitie.
Wat levert het op?
Voor inwoners levert het laagdrempelige en duurzame dienstverlening op (nabij en aansluitend bij de leefwereld). Normaliseren door inwoners met de stress sensitieve benadering gerust te stellen als ze het niet meer overzien. En normaliseren door het bespreekbaar maken van armoede.
Voor de buurtteams levert de samenwerking op dat men elkaar snel weet te vinden en elkaars expertise kan benutten. Dat helpt bij het benaderen van vraagstukken.
Soms is de samenwerking ook ingewikkeld. De betrokken partijen hebben verschillende achtergronden, expertise en opdracht. Dat leidt ook tot verschillende visies. Er wordt veel geïnvesteerd in het proces van samenwerken en in het bewerkstelligen van een gezamenlijke visie die ook op de werkvloer wordt gedeeld.
Is de borging geregeld?
Zowel voor de samenwerking met schulddienstverlening als de Armoedecoalitie geldt dat er overlegstructuren bestaan op verschillende niveaus. Samen wordt er gewerkt aan (meerjaren)doelen.
Hoe is het gefinancierd?
Er is een structurele financiering van Gemeente Utrecht voor de Buurtteams, I&A (sociaal raadslieden) en schuldhulpverlening. De investering in de samenwerking is vooral in natura.
De ontwikkeling van de Armoedecoalitie is bij aanvang gefinancierd door betrokken organisaties en een aanmoedigingsgift van de Ridderlijke Duitse Orde van Balijen. De Armoedecoalitie heeft 1 betaalde kracht, gefinancierd door de praktijkpartners. Daarnaast investeren professionals en vrijwilligers in tijd.
Tips
Organiseer de hulp dichtbij de inwoner en breng de samenwerkingspartners dicht bij elkaar, bijvoorbeeld door schuldhulpverlening en sociaal raadslieden aan te laten sluiten bij de buurt- of wijkteams. Door de korte lijnen is de dienstverlening beter afgestemd en maatwerk makkelijker gecreëerd.
Het mooie aan de Armoedecoalitie is dat de praktijk het zelf doet; “de coalitie zijn wij”. De gemeente doet mee en heeft de condities geschapen om armoede en schulden goed op te pakken en dat op een laagdrempelige manier gewerkt kan worden. Dat er jarenlang wordt doorgebouwd en samengewerkt op een thema is best bijzonder.
Meer weten
Contactgegevens voor nadere vragen: info@lokalis.nl
